Hayvanlarda İskelet Sistemi

Hayvanlarda iskelet; destek, koruma görevinin yanı sıra kaslarla beraber hareketi sağlar. Bu canlılarda üç tip iskelet görülür:

1. Hidrostatik İskelet

Hidrostatik iskelet; hidra, yuvarlak, yassı ve halkalı solucanlarda gözlenir. Bu canlılarda iskelet kapalı bir vücut boşluğunda basınç altında tutulan sıvıdan oluşur.

Toprak solucanında sölom sıvısı hidrostatik iskelet görevini yapar. Solom boşluğu solucanın segmentleri arasında yer alan parçalarla bölünmüş durumdadır. Toprak solucanı halkasal ve uzunlamasına yer alan kasları birlikte kullanarak segmentlerinin şeklini değiştirebilir. Bu kaslar baştan kuyruğa doğru ilerleyen, ritmik kasılma dalgalarıyla canlının hareketini sağlar.

2. Dış İskelet

Omurgasızlardan eklembacaklılarda ve yumuşakçalarda dış iskelet bulunur.

Eklembacaklılarda (çekirge) eklemli dış iskelet; epidermis tarafından salgılanan, polisakkarit yapılı kitinden oluşur. Bu yapı vücudun büyümesine engel olduğundan zaman zaman değiştirilir.

Yumuşakçalarda (salyangoz ve midye) kalsiyum tuzları ve organik bile­şiklerden oluşan sert bir dış iskelet vardır.

Dış iskeletin başlıca özellikleri şunlardır:

• Üzerinde canlı doku bulunmaz.

• Embriyonun ektoderm tabakasından oluşur.

• Kaslar iskeletin iç yüzeyine bağlanır.

• Vücudu dış etkilerden koruyup desteklik sağlar.

• Karada yaşayan organizmalarda fazla su kaybını engellemede rol oynar.

3. İç İskelet

Omurgasızlardan süngerler, derisi dikenlilerde ve omurgalıların tüm bireylerinde iç iskelet bulunur.

Süngerlerin hücrelerinde kalsiyum karbonat, silis gibi inorganik veya spongin gibi organik  bir maddeden oluşan, desteklik sağlayan iskelet iğneleri vardır.

Derisi dikenlilerde (denizkestanesi), birbirine eklemle bağlanan kalsiyum karbonat ve magnezyum karbonat yapılı plakalardan oluşan bir iç iskelet bulunur.

Kordalılar; kıkırdak ve kemikten oluşmuş iç iskeletlere sahiptirler.

En basit ilkel kordalı Amphioxus’un sırt tarafında uzanan notokort (sırt ipi) adı verilen iskeletleri bulunur.

Omurgalı hayvanlardan köpek balıklarında iç iskelet bütün hayat boyu kemikleşmeden kıkırdak olarak kalır. Diğer omurgalılarda ise; embriyo dö­neminde kıkırdak dokudan oluşan iç iskelet, daha sonra kemik dokuya dönüşür.

Kuşlarda uçmayı kolaylaştırmak için iskelet tipinde farklılaşmalar meydana gel­miştir. Omurganın boyun ve kuyruk bölümü omurları hareketli, diğerleri ise birbirine kaynaştığından hareketsizdir. Ön üyeler, uçma organı olan kanatlara dönüşmüştür. Uzun kemiklerinin içleri boştur ve akciğerlere bağlı hava keseleri buraya uzanır. Hava keseleri sayesinde vücut ağırlığı azalır ve uçma kolaylaşır.